|
Chus Pato
Poemas en Gallego (selección de Charenton) para que esta beleza sexa tes que imaxinar un muro [(— ¿é grande este muro) (— extenso)] de ladrillo con contrafortes que reforzan o ritmo; enfronte unha orla de verdura enmarca un portal destruído polo tempo. Unha poeta maior realiza esta travesía todas as mañás, as súas emocións son bastante / como o edificio que pecha o portón, desmanteladas polo abandono. As dúbidas para ela teñen a textura das engrobas e a respiración tenue dun boca a boca — esto ao respecto do esforzo máis ou menos ¿poético? — non sabe se debe ou non seguir arrastrando este código polos estreitos e serpentinos pasos das montaña ou se debe ou non perseverar cos exercicios extenuantes de salvamento e naufraxio, se debe ou non abandonar o que foi teima e xustificación de vida.
agora coloca diante de ti un verdor moi suave (carriza) que medra ao redor das tapas dos sumidoiros ou xeométrico cuadrangular nas beiras das lousas (é unha beirarrúa, non fai falta dicilo). Nisto repara esta poeta tan devastada como unha arquitectura (ningún acanto, capitel, fuste, dórico) posiblemente o inmoble — nº 15 da rúa B, nunha vila moi estraña, nun país remoto — foi interrompido por unha desaparición, por falta de ánimo, de proxectos ... pola corrosión dos anos. Logo un primeiro campo de xeada.
o soño é un bombardeo afastado. as raíces da árbore medran sobre a destrucción da cidade, soña (a árbore) ese bombardeo, afastado no tempo
a seiva, o esquío ignoran o que eu coñezo: que o bosque medra sobre o entullo dunha cidade arrasada
un corazón soña como as árbores soñan: en Bagdad-Vietnan, nas enmoquetadas serras afganas, nas costas de Galicia, en Hiroshima
eu escollería o maior número de mortos, pero ¿como sabelo? o corazón dun século ¿cando se comeza a deseñar? e como e onde
é un obxecto de valor estraño a pedra
ninguén, nin a mellor danzarina, podería atravesar a barreira de láser que a protexe nin sequera a máis experta contorsionista de Tonquín ou da antiga China
é granito podes velo se te acercas aos bordos de laminación pero nunca a través do manto que a cubre un manto para escribir a raíz do século, aí onde se bifurca o corazón en dous seos ou en dous outeiros
negroDactilar, suprematista
das enormes penedas antehercínicas (descontinuas desde Malpica a Tui) a salicornia coral bucle
péchase o corpo para ser lagoa, no éxtase centos de rostros de buda neno, en procesión, traspasaron a alcoba
**malia a escasa distancia alguén (varón) preto dos soportais da Praza Maior insiste en acompañarme. Circulamos a unha velocidade extrema sorteando todo tipo de obstáculos (Bombai, Calcuta, en todo caso por unha cidade non occidental). Regresamos ao punto de partida
funciona como metáfora do traballo poético, @ rapsodo ocupa a cadeira do copiloto (ningún conduce o automóbil) a musa matemática vai atrás, protexida do vento pola tapa do maleteiro, impulsa o transporte
os soños non deixan un rastro contiguo no desexo inmediato do corpo
unha praza formidable, subitánea (pechada por edificios medievais ou de corte napoleónico) é acceso a este primeiro andar onde ningún sarcófago atoparemos, só unha esmerada e monótona sucesión de columnas hiperbóreas e arcos caldeos
un ceo lacunar, un tremedal ou illó metafórico e esquivo cubre este alzado de amor ( ou códice) no que é posible intuír nigrománticas fachadas e torres, así como flores nupciais e bolboretas leonadas no máis puro estilo vienés que un brillante romancista aboríxe definiu como un Amazonas de granito
o seu desprazamento é sempre ascensional, nunha vertical de intrusión magmática as páxinas son de néboa, unha néboa pesada ou fume, un fume denso nacidas dunha concentración superior do calor no aire sobre a frialdade da terra ou por combustión de toradas de carballo, alí onde é máis vulnerable á destrucción dos escornabois. Con todo, o seu grao de claridade é maior que a noite que o envolve (mil ovellas e carneiros de karacoul) chernozen, negro
un corazón centrado, unha ramificación de arterias (...)
cando afirmo “eles, os meus antepasad@s tiveron casa (idioma, territorio) souberon as voces para significar calquera/todo accidente na topografía” e sosteño “eu non ocupo a terra igual que os meus antepasados, non coñezo os nomes (idioma-territorio) non son un bosque, unha árbore, un cultivo” non emito un xuízo de valor, non me contrapoño nin me considero un suxeito de progreso digo “foron xentes labregas, amarradas á rotación trienal das colleitas e nun tempo anterior á gleba” constato unha evacuación do poder, un cambio de paradigma
** codifica a emigración non só como un atentado contra a identidade [(de nós) como pobo] senón tamén como unha negativa e a procura da liberación (a resistencia contra as horrendas condicións de traballo e a liberdade das novas condicións políticas, de vida)
[sobre o desexo de mobilidade]
así Fany. de Cosmópolis-Kapital, acendendo un Murati. A velocidade que todo reduce a esquema. ¡Como as árbores docemente florecen e as auras son serenas! Noites en Tunicia. Bicándoche os nocelos e miles de dróseras, unha a unha. Asfagnum. Como unha sorte de omisión, de distracción, de esquecemento. Pois máis necesario é aínda o sol e todos os ritos da noite. As andoriñas, o dez de setembro embarcan, ninguén as toca, ninguén pode tocalas. Na cuberta. E os peixes en cardume desprázanse no soño. Un soño atristurado, de separación, de enfermidade, de morte: onde rochas nun fermosísimo animal-Bauhaus de cinza sobre Poñente. Pero o ÚTERO, o útero en verdade, o graal, a marmita, eles, mesmo o Vello Patriarca, non teñen maos para atopalo. Sobre o voo das aves, nun leito de cerdeira. O poema relata para si. As litografías do volcán. Unha parcela con vistas ao volcán. A adiviña dixo que ti quedarías viúva, que morrería o teu irmao, que a partir dos 28 anos todo iría mellor, ben, estupendamente. Pensas: ¡estamos aquí! Un val profundo no máis profundo dos milenios. Porque lera eu o día anterior un dossier informativo e o haxix fíxome confundir ao baixo cun antigo noivo, o dos carburos, e a unha espectadora coa psicóloga que lía a Trakl. E entón trabúcaste. Trabúcaste e confundes o abismo e o abismo. Mesmo se escribes con encre violet, ou con Blue Florida, mesmo se utilizas Mares do Sur. E cómo poupa o grao, na lomba móvense as ovellas, un día marchei, tomei o camiño de Rabal, cara Escornabois, cara Vilaseca. ¡Adeus a todos os meus defuntos! Non fai máis, reconstrúen o muíño. Todos os antigos locais de cine abandonados. Todos os cines de amor. Fóra da lingua, da linguaxe. A drósera péchase lentamente sobre a confiada musaraña. Os peixes non: nadan. Ninguén sabe qué cousa fan os peixes. Máis que interrogar, saber polo contexto. Quizais así saberiamos qué cousa é que fan os peixes. Non hai alí barrio financeiro nin polígono comercial. Traballan na conserva. Hai moitos sabugueiros. Un tapiz bérber designa a noción de matrimonio. Discuten as actuais condicións nas fábricas. Se hai extractores ou non, se hai roturas de rótulas ou omoplatas, na actualidade, na mellora das condicións actuais. O laio do vento. Fóra da linguaxe. Non hai urso ningún na praza, está inclinada, escribe sen marxes, é barroca. Nunca entras polo mesmo sitio. Nunca avanzas. Entre campos de coles. A iso me dedico, a amoblar casas. Fago por meter os mobles da miña casa na casa de meus pais, ás veces estás vivo. A “maldición”, aínda que estructural, non tivo por que ocorrer antes, nin acontecer despois. “Non farás fortuna en tanto non te rendas”. Incapaz de concibir unha multitude de penes. Porque eu non chegaría, extraviaríame. Para coller as maletas si, porque baixas coas mesmas persoas coas que voas, pero logo saes e entón eu quedaría aí, extraviada; claro, ben podería facer un esforzo, tomar un taxi, pero en realidade eu non chegaría, quedaría aí, como as maletas.
tigra
Andrea: as tigras son muller, pero levamos os cabelos recollidos nunha capota moi fermosa con dúas orelliñas en pel sintética de leopardo habitamos un émbolo Melba: e, ¿a pel? Andrea: a pel é realmente un avental, tes que atalo cara adiante, cruzar as fitas baixo os peitos, dúas aspas gregas, isto é o que se ve. Pero cando entran eles, os celibateurs. Moi sutil, a pétala, entre comedores de lume Xuli: ¡non ho!, non precisamos domador; un ar enrarecido, irrespirable, a gaiola convértese nun cilindro xigante de vidro, nun tubo de ensaio ou xiringa hipodérmica; entón miríades, ou ben lisérxicas, cegamos. E os trapecios, e os xardíns, arrecadas floridas esborrallándose: bóveda-matrix. Invádennos as avesedas flairas do teixo, e os cavorcos do lobo, e as cerdeiras e as maceiras abafadas xa polos acivros. O noso é un sexo derrubado. Gabriele d’Estreés e a duquesa de Villiers Andrea: a ti píllante e póñenche os brazos estendidos, os brazos voadores entón rómpenche as veas e comezas a sangrar (estás así quince minutos ou máis). Claro, fan falta moitas mulleres, pero teñen que ser orfas, dos orfanatos anóanche a corda ao redor do pescozo e ti tes na mao unha fouciña e tes que estar moi atenta porque el cando se corre, dálle co pé ao tallo e ti tes que cortar a soga, senón morriches. Se non morriches, caes, caes desde unha altura de tres metros e entón repites: pós os brazos estendidos, OS BRAZOS VOADORES, anóaste a fita, fas o torniquete, as pingas esvaran no enlousado, filtran na bóveda perfecta do convento de Cluny, nas outas e esgrevias terras do Candán. Anoas a Lingua no antebrazo, o peso do Idioma, rompe no lombo pardo dos cabalos
Xuli: eles meten por aquí os seus cartos, métenos porque ti estás dentro, dentro da máquina de azar, en réndeas delicadas de branco encaixe e zapatos de vermella lazada Luís XV de ante e altísimo tacón Madame: non comades a mazá, continuemos no Edén, no Harén, no Circo, no Burdel catro serán os teus proxenitores a doncela e a morte a muller bala a martiresa e o dragón Todos: somos AS MARABILLAS DO MUNDO EN VÍVIDAS DIMENSIÓNS, as visións eternas do amor, a chave da cidade, o movemento perpetuo Margot: mire coas cores da realidade a experiencia máis significativa dunha rapaza “María e o Arcanxo”, manual para os que carecen de concentración na éxtase amorosa. Sub fluminis e a pel do leopardo Xuli: ¡porque non es quen de comunicarte cando fas o amor, nin de pedir pola paz do mundo cando chegas ao orgasmo! Ommmmm Madame: como te atormentan, que a escabecen
Autora: elas, nas súas pin-balls, sen himen. «o teito cóbreme como unha enramada de serpes» David P. Iglesias
for such beauty to exist you have to imagine a wall [(—this wall, is it high?) (—vast)] of brick with reinforced concrete columns all in rhythm; in front of it, a green border masks a doorway lost in time. An older poet walks past here each morning, her emotions more or less / like the building, boarded up, abandoned to disintegrate. To her, doubts have the texture of gorges and the pent gasp of mouth-to-mouth, and as for her more or less –-poetic?–– efforts, she’s not sure if she should go on dragging this code through narrow and twisting mountain passes, or if she should persevere or not with the taxing exercises of rescue and shipwreck, if she should give up all that has been obsession and justification for life.
now she places soft greenery in front of you (moss) that grows at the edge of sewer covers or in the quadrilangular geometry of the flagstones (in truth, there’s a sidewalk here). In the middle, the poet, as devastated as an architecture (missing acanthus, capital, fust, doric), possibly even the building at 15 - B Street in the strangest of towns, in a remote country — was stopped short by a disappearance, by lack of energy, of projects.... by the corrosion of years. Later a first field of frost.
the dream is of a remote bombardment. tree roots overgrow the city’s destruction, it dreams (the tree) this bombardment, remote in time
neither sap nor squirrel realize what I know: that the forest flourishes over the rubble of a decimated city
as the tree dreams, so does a heart: in Baghdad-Vietnam, in shell-pocked Afghan ranges, on the coasts of Galicia, in Hiroshima *
i’d point out the highest number of dead, but how to know it? the heart of a century When did it start to form? and how and where
it’s something of unusual value in the broad vestibule of the place where I work // it’s stone
no one, not even the best ballerina, could cross the laser barrier that protects it not even the most agile girl-contortionist of Tonking or ancient China
it’s granite you can see it if you look close to the edge where it’s laminated but never through the mantle that coats it a mantle that writes the century’s root, here where the heart splits itself into two breasts or two hills
from immense perhercynicalian stones (discontinuous from Malpica to Tui) out to salicornian coral
the body folds into itself to become lake, in the trance hundreds of faces of the child buddha, in procession, filed through the bedroom
**though it’s not far, someone (male) under the arcades of the Main Square insists on accompanying me. We move at extreme speed veering past all sorts of obstacles (Bombay, Calcutta, in any case past a non-Western city). We return to the starting point
it acts as a metaphor for poetic labour, the rhapsodist occupies the copilot’s seat (no one drives the automobile), the mathematical muse is in the back, protected from the wind by the trunk lid, propels the vehicle
dreams leave no contiguous mark on the immediate desire of the body * an imposing square, abrupt (hemmed in by buildings, medieval or napoleonic), points the way to this main floor where we won’t find sarcophagi, just a meticulous and monotonous succession of hyperboreal columns and chaldean arches
a lacunal sky, a bog or basin, metaphorical and elusive, covers this frontspiece of love (or codex) in which it is possible to intuit necromantic facades and towers, along with nuptial flowers and leonine butterflies in that pure Venetian style which a brilliant native novelist called an Amazonia of granite
its movement sweeps upward, in a vertical of igneous intrusion its pages are of fog, thick fog or smoke, dense smoke they’re born from heat concentrated in the air above the earth’s frigidity or from the combustion of logs of oak, right where they’re most vulnerable to destruction by stag beetles. All in all, it has greater clarity than the night that surrounds it (a thousand ewes and Karakoul rams), Chernozen, black
a heart centred, a ramification of arteries (...) * when i affirm “they, my ancestors, had a home (idiom, territory), knew vocables to describe any/all accident of topography” and i maintain “i don’t occupy the earth as my ancestors did, i don’t know any names (idiom-territory) other than forest, tree, sown field” i’m not making a value judgement, i don’t set myself up in opposition nor do i consider myself a subject of progress i say “they were field labourers, tied to the triennial rotation of crops and before that to the glebe” i note a discharge of power, a paradigm shift
** codify emigration not simply as an assault on identity [(of we Galicians) as a people] but also as a negation and search for freedom (resistance against horrific working conditions and freedom of new political conditions, conditions of life) [on the desire for mobility] Extracts from Charenton by Chus Pato, translated from Galician by Erín Moure
here’s Fanny, of Kapital-Cosmopolis, lighting up a Murati. The speed that shrinks all schemata. Trees gently flower and auras are serene! Nights in Tunisia. Kissing your ankles and thousands of sundews, one after another. Asfagnum. Like a kind of omission, distraction, forgetting. Sun and all the rites of night are still needed, even more. On the 10th of September, the swallows leave, no one touches them, no one can touch them. On deck. And schools of fish move in dream. A dream saddened, of separation, illness, death: near rocks in a beautiful Bauhaus-animal of ash across the West. But the UTERUS, the real uterus, the grail, cauldron, none of them, not even the Old Patriarch, can put their hands on it. Higher than bird-flight, cradled in cherry. The poem speaks for itself. Volcano lithographs. A plot of land with volcano view. The seer said you’d be a widow, that your brother would die, that after the age of 28 all would go better, stupendously well. You think: here we are! A deep valley in the deepest of millennia. Because yesterday I’d read a file of info and the hashish made me think the bass player was an old flame, the carbide-factory guy, and I mixed up a woman onlooker with the psychologist linked to Trakl. And so you blew it. You blew it and confused the abyss with the abyss. Even if you write with purple ink, or with Blue Florida, or with South Seas. And how to test the stair, on the hill’s brow where sheep wander, one day I went away, took the Rabal road toward Escornabois, toward Vilaseca. Farewell to all my dead! Nothing else for it, they rebuild the mill. All the old movie houses boarded up. The cinemas of love. Outside the language, outside language. The sundew slowly shuts upon the trusting mole. The fish, no, they swim. No one knows what it is fish do. Except by questioning, deriving from context. Maybe in this way we might know what on earth it is fish do. There’s no financial district or industrial park out there. They work in the cannery. Lots of elder trees. A Berber carpet designates the notion of matrimony. They discuss current factory conditions. Are there extractors or no, are there still broken plates or scapulae, now, in the best of current conditions. The wail of wind. Outside language. There’s no bear at all in the square, it slopes, writes without margins, is baroque. You never enter at the same spot. Never get ahead. Between cabbage fields. This is how I spend my time, I furnish houses. I do it to get the furniture from my house into my parents’, sometimes you’re alive. The “malediction,” though structural, didn’t take place, for it happened earlier, and never again. “You’ll never succeed if you don’t give in.” Incapable of conceiving a multitude of penises. Because I wouldn’t get there, he’d shunt me aside. To grab the suitcases, yes, for you go down with the same people you flew up with, but later you go out, so I’d just stay put, shunted aside: True, I could make an effort, call a cab, but in reality I wouldn’t get there, just stay put, like the suitcases.
tiger Andrea: the tigers are female, but we wear our hair pinned up in a lovely cap with earflaps of fake leopardskin we inhabit an embolus Melba: um, and the skin? Andrea: the skin’s an apron, really, you just tie it in front, cross the strings below your breasts, two Grecian armatures, that’s what is visible. But when they enter, the bachelors. So subtle, the petal, between dining rooms of fire Julie: no way! we don’t need an animal-trainer; the air close, unbreatheable, the cage becomes a giant glass cylinder, we’re in a test-tube or hypodermic syringe; then myriads, or lysergic, and we’re struck blind. And trapezes, gardens, flowery beds all crumble: vault-matrix. Poisonous shoots of yew invade us, and the wolf’s canyons, and the cherry and apple trees re holly-choked. Ours is a fallen sex. Gabrielle d’Estrées and the Duchesse de Villiers Andrea: they pillage you and spread out your arms, arms flying then slit your veins so you start to bleed (you’re like this 15 minutes or more). Clearly, they need a lot of women, but they have to be orphans, in orphanages they knot the rope around your neck and in one hand you’ve a trowel and you have to be quick for when he runs and kicks out the stool, you have to cut the rope or you’re dead. If you’re not dead, you fall, fall from three metres up and so you repeat:
you spread out your arms, FLYING ARMS, you tie off the string, tighten the tourniquet, drops splatter over the tiles, infiltrate the perfect dome of the convent of Cluny, in the high rugged lands of Candán. You knot Language round your forearm, the weight of the Idiom, snaps on the brown back
of horses Julie: that’s where those guys put their money, put it there because you’re inside, in the machine of chance, in delicate flounces of white lace and laced red Louis XV shoes of suede and high heel Madame: don’t eat the apple, girls, we’ll stay on in Eden, in the Harem, in the Circus, the Bordello four shall be your progenitors the damsel and death the woman cannonball the martyress and the dragon All: we are THE WONDERS OF THE WORLD IN LIVING COLOUR, eternal visions of love, the key to the city, perpetual motion Margot: gaze with the colours of reality upon the most meaningful experience a girl can have “Mary and the Archangel,” manual for those who can’t focus on loving ecstasy. Sub fluminis and leopardskin Julie: Because you can’t speak when you’re making love, nor beg for world peace when you’re ready for orgasm! Ommmmm Madame: how they torment you, peel back your skin
Author (she): women, caught in their pinball machines, without hymen.
“the roof covers me like a tangle of serpents” David P. Iglesias Extract from m-Talá by Chus Pato translated from Galician by Erín Moure |